ژۇرنال ماقالىلىرى
شىنجاڭدىكى ئالىي مەكتەپ ئاز سانلىق مىللەت سىياسىي نەزەرىيە دەرس ئوقۇتقۇچىلىرىنىڭ ئوقۇتۇش ئەھۋالى ئۈستىدە تەكشۈرۈش ۋە تەھلىل
كۇتۇپخانىلارنى ھەقسىزلەشتۈرۈپ باشقۇرۇش تۈزۈلمىسى شارائىتىدا ئوقۇرمەنلەرنى كۆپلەپ جەلپ قىلىشنىڭ يوللىرى ئۈستىدە مۇلاھىزە
ئالىي مەكتەپ كۇتۇپخانىلىرىنىڭ يېڭى ئوقۇغۇچىلارغا بېرىدىغان كۇتۇپخانا تەربىيەسى ھەققىدە
ئەھمەد زىيائىي شېئىرلىرىنىڭ ۋەزنى توغرىسىدا مۇلاھىزە
فېمىنىزملىق ئەدەبىي تەنقىد ۋە ئۇنىڭ تەرەققىيات جەريانى ھەققىدە
يۈسۈپ خاس ھاجىپ بىلەن فىرېنىسس بېكوننىڭ بىلىش نەزەرىيەسى ئۈستىدە سېلىشتۇرما مۇلاھىزە
ھازىرقى زامان تاتار مىللىتىنىڭ شەكىللىنىشى توغرىسىدا
يۈسۈپ خاس ھاجىپنىڭ باشقۇرۇش ئىدىيەسى ئۈستىدە مۇلاھىزە
ئۇيغۇرلاردا ئېكولوگىيە مەدەنىيلىكى
ئۇيغۇر رومانلىرىنىڭ ماۋزۇسىدىكى ئالاھىدىلىكلەر
«كىرورانلىق بالىلار» رومانىدىكى ئەڭگۈشتەرلەر ۋە ئۇلارنىڭ خاسىيىتى توغرىسىدا
مەشرەپ شېئىرلىرىدىكى «ۋەھدەتۇل ۋۇجۇد» قارىشى
تۈركلەرنىڭ قانۇن-تۈزۈملىرى توغرىسىدا
شەرقتە جاڭ چيەن - غەربتە ئالىكساندىر - يىپەك يولىنىڭ ئېچىلىش ھەققىدە قايتا ئىزدىنىش
ئالىي مەكتەپ ئىلمىي ژورناللىرىدا ئالاھىدە سەھىيە بەرپا قىلىشنىڭ مۇھىم ئەھمىيىتى ۋە يولى
ئالاقە تورىنىڭ ئۇيغۇر ئىستۇدېنتلىرىغا بولغان تەسىرى توغرىسىدا ئىزدىنىش
خەنزۇ-ئۇيغۇر تىللىرىدىكى سىمۋوللۇق سۆزلەر ھەققىدە سېلىشتۇرما ۋە تەھلىل
رادىيو ئەدەبىيات-سەنئەت پىروگراممىلىرىنىڭ جەلپكارلىقىنى ئاشۇرۇش ھەققىدە ئويلىغانلىرىم
«قۇتادغۇ بىلىك» داستانىدىكى يانداش پېرسوناژلار ۋە ئۇنىڭغا ئالاقىدار بەزى ئۇچۇرلار ھەققىدە
بۈگۈنكى زامان ئۇيغۇر ئەدەبىياتىنىڭ ھازىرقى تەتقىقات ئەھۋالى ۋە ئۇنىڭ تەرەققىيات ئىستىقبالى توغرىسىدا
ئۇيغۇر تىلىدىكى «تىلماچ» سۆزى بىلەن گېرمان تىلىدىكى «دولمەچ» سۆزىنىڭ مۇناسىۋىتى توغرىسىدا
ئۇيغۇر دېھقانلىرىنىڭ سىرتقا چىقىپ ئىشلىشىگە تۈرتكە بولغان ئامىللار ھەققىدە مۇلاھىزە
زەلىلىنىڭ بەزى بەدىئىي سەنئەتلىرى توغرىسىدا
ئاتاقلىق شائىر، ئوبزورچى «خالىس» ۋە ئۇنىڭ ئەدەبىي ئىجادىيىتى توغرىسىدا
مۇھەررىر ۋە ئەدەبىي تەرجىمىدىكى مەدەنىيەت ئامىللىرى توغرىسىدا
ھېسام چاقچاقچىلىقى توغرىسىدا مۇلاھىزە
ئىلى شېۋىسىنىڭ لېكسىكىلىق ئالاھىدىلىكلىرى توغرىسىدا
رەھبىرىي كادىرلارنىڭ پارتىيەنىڭ ئاممىۋى لۇشيەن تەربىيەسى-ئەمەلىيەت پائالىيىتىدىكى ئاۋانگارتلىق رولى توغرىسىدا
ئالىي مەكتەپ ئىلمىي ژۇرنالللىرىنىڭ مۇھەررىر، ئاپتور، ئوقۇرمانلارنىڭ ئوتتۇرىسىدىكى ھەمتۈرتكىلىك مۇناسىۋەت توغرىسىدا
يېڭى ۋەزىيەتتە ئالىي مەكتەپ ئوقۇغۇچىلىرىغا بولغان سەمىمىيەت تەربىيەسىنى يەنىمۇ كۈچەيتىش ھەققىدە مۇلاھىزە
تۇغلۇق تۆمۈرخاننىڭ شىنجاڭ تارىخىدىكى ئورنى
لۇشۈن ئەسەرلىرىنىڭ ئۇيغۇرلارغا تونۇشتۇرۇلۇش ۋە تارقىلىش جەريانى
خەلق تۇرمۇشىنى ياخشىلاش پارتىيە، ھۆكۈمەت خىزمىتىنىڭ چىقىش نۇقتىسى
ئالىي مەكتەپلەر ئوقۇش تەۋەلىكىنى باشقۇرۇش خىزمىتىدە ئادەمنى ئاساس قىلىش ئىدىيەسىنى تۇرغۇزۇشى لازىم
يېقىنقى زاماندىكى رۇسىيە تاتارلىرىنىڭ شىنجاڭدىكى مائارىپچىلىق ھەرىكىتى ۋە ئۇنىڭ تەسىرى
ئالىي مەكتەپ ئىلمىي ژۇرناللىرىنىڭ ئىجتىمائىي ئورنى ۋە ئۇنىڭغا قويۇلىدىغان تەلەپلەر
ئاز سانلىق مىللەت كادىرلىرىنىڭ شىنجاڭنىڭ ھالقىما تەرەققىياتىنى ئەمەلگە ئاشۇرۇشتىكى مەسئۇلىيىتى ۋە بۇرچى توغرىسىدا
ئۆزبېكلەرنىڭ ئەنئەنىۋى نىكاھ تويلىرى ۋە ئۇنىڭدىكى ئۆزگىچىلىكلەر توغرىسىدا دەسلەپكى ئىزدىنىش
ئىلمىي تەرەققىيات قارىشىنى يېتەكچى قىلىپ، شىنجاڭدىكى ھەر مىللەت خەلقى رازى بولغان مائارىپ بەرپا قىلىش توغرىسىدا
قاراخانىيلار ئوردا ئەركانلىرىنىڭ ئەينى دەۋر يازما يادىكارلىقلىرىنىڭ ۋۇجۇدقا كېلىشىدە ئوينىغان رولى توغرىسىدا
كۇتۇپخانىلاردا كىتاب، گېزىت-ژۇرنال باشقۇرۇش خىزمىتى ھەققىدە ئىزدىنىش
يەر ناملىرى ۋە ئۇيغۇر تىلىدىكى يەر ناملىرىنىڭ تۈزۈلۈش ئالاھىدىلىكلىرى توغرىسىدا
13- ۋە 14-ئەسىرلەردىكى تۇرپان ئۇيغۇرلىرىنىڭ ئىجتىمائىي، سىياسىي ۋە ئىقتىسادىي تۇرمۇشى توغرىسىدا
ئۇيغۇر كىشى ئىسىملىرىدا ئىپادىلەنگەن تارىخىي مەدەنىيەت ئامىللىرى توغرىسىدا
ئۇيغۇر تىلى لوپنۇر دىيالېكتىنىڭ مەدەنىيەت تىلشۇناسلىقى جەھەتتىكى قىممىتى توغرىسىدا ئىزدىنىش
گۈل ۋە ئۇيغۇر كىلاسسىك ئەدەبىياتى
20-ئەسىرنىڭ 50-يىللىرىدىن 70-يىللىرىغىچە بولغان ئۇيغۇر داستانلىرىدىكى ئېيتىم ھوقۇقى ۋە ئىجتىمائىي جىنىس قاراشلىرى
ئالىي مەكتەپ گېزىتىنىڭ ئادەم تەربىيەلەشتىكى رولىنى تۇلۇق جارىي قىلدۇرۇش توغرىسىدا
سايلام تۈزۈمىنى مۇكەممەللەشتۈرۈشنىڭ ئەھمىيىتى
تىلنىڭ ئىقتىسادشۇناسلىق خۇسۇسىيىتى توغرىسىدا