4
ئەختەم ئۆمەر ئەسەرلىرىدىكى ئېكولوگىيە ئېڭى
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدا ئاتالغۇلارنىڭ شەكىللىنىشى ۋە تەرەققىياتى توغرىسىدا قىسقىچە مۇلاھىزە
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى سۆز ياسىغۇچى قوشۇمچىلارنىڭ ئۈنۈملۈك دەرىجىسى
سوغدى، توخار تىللىرىنىڭ قەدىمكى ئۇيغۇر تىلىدىكى بەزى تەسىرى توغرىسىدا
ئۇيغۇر مەدەنىيىتىدە ئاق رەڭنىڭ سىمۋوللۇق مەنىلىرى
ئۇيغۇر خەلق ماقال-تەمسىللىرىدە ئىپادىلەنگەن خەلقچىللىق قارىشى توغرىسىدا
خاقانىيە يېزىقى توغرىسىدا
ئىنسانلار تارىخىدىكى نىكاھ ئادەتلىرى ئەنئەنىسى
ئېپوس بىلەن خەلق ئېغىز داستانلىرىنىڭ مۇناسىۋىتى توغرىسىدا
يېڭى ئىجتىمائىي فورماتسىيەسىگە يۈزلەنگەن ھازىرقى زامان جەمئىيەتشۇناسلىقى
«تارانچى دىيالېكتى» ناملىق ئەسەردىكى تاۋۇشلار ۋە ئۇلارنىڭ ماسلىشىش قانۇنىيىتى توغرىسىدا
ئىسلام دىنى ئىجتىمائىي ئېتىكىلىق قاراشلىرىنىڭ رايونىمىز ئىناق جەمئىيەت بەرپا قىلىشتىكى رولى
قارۇشتى يېزىقىنىڭ كروران بەگلىكىدە قوللىنىلىشى ۋە بۇ يېزىقتا پۈتۈلگەن ئىجتىمائىي-ئىقتىسادىي ۋەسىقىلەر
كۆپ مەنبەلىك مەدەنىيەتنى ئۈزلەكسىز گۈللەندۈرۈشنىڭ شىنجاڭنىڭ گۈزەل ماكان قىلىپ قۇرۇپ چىقىشتىكى رولى توغرىسدا
ئىنسانشۇناسلىقنىڭ ئىلىم ئورنى توغرىسىدا مۇلاھىزە
قەدىمكى ئەسەرلەرنىڭ تەيۋەندە ساقلىنىلىشى ۋە بۇ ھەقتىكى تەتقىقات
خوتەن دىيالېكتىدا ساقلىنىپ قالغان، «دىۋانۇ لۇغاتىت تۈرك»تە ئۇچرايدىغان بەزى قەدىمكى سۆزلەر توغرىسىدا
يىپەك يولى ۋە قەشقەردىكى يىپەكچى كوچىسى
مەملىكىتىمىزنىڭ رايونلارنى ماسلاشتۇرۇپ تەرەققىي قىلدۇرۇش نەزەرىيەسى ۋە ئەمەلىيىتى
نېستورىيان دىنىنىڭ قەدىمكى ئوتتۇرا ئاسىيا رايونىغا تارقىلىشى ۋە تەسىرى توغرىسدا
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى «-لىق//-لىك//-لۇق//-لۈك» قوشۇمچىلىرى توغرىسىدا مۇلاھىزە
چىڭ سۇلالىسىنىڭ ئاخىرلىرىدىكى ھەر خىل يېڭى مائارىپ ئىسلاھات ئىدىيەلىرى ۋە ئۇلارنىڭ ئۇيغۇرلارغا تارقىلىشى
تۈركىي تىللىق مىللەتلەر مەدەنىيەت تارىخىدا توتېمىزم مەسىلىسى -بۆرە توتېممۇ ياكى سىمۋولمۇ؟
يىلتىز پىروزىلىرىدىكى «مەدەنىيەتكە سېغىنىش» روھى ۋە ئۇنىڭ مەنە قاتلىمى توغرىسىدا
ئۇيغۇر تىلى فونېتىكا ئىستىلىستىكىسى ۋە ئۇنىڭ شېئىرلاردىكى ئىپادىسى توغرىسىدا
ئاپتونوم رايونىمىزنىڭ ساياھەت بايلىقلىرىنى قانۇن ئارقىلىق قوغداش توغرىسىدا
«باھادىرنامە» رومانىنىڭ تىل مۇۋەپپەقىيىتى توغرىسىدا
خەنزۇ ئەدەبىياتىنىڭ زوردۇن سابىر ئىجادىيىتىگە كۆرسەتكەن تەسىرى
ئۇيغۇر خەلق ماقال-تەمسىللىرى ۋە ئىدىيوملىرىدىكى ئوۋچىلىق مەدەنىيىتىنىڭ ئىزلىرى
«تارىم» نامىنىڭ ئېتىمولوگىيىسى توغرىسىدا
«ئۆچمەس ئىزلار» رومانىنىڭ بەدىئىي مۇۋەپپەقىيىتى توغرىسىدا
ئازسانلىق مىللەتلەرنىڭ مەدەنىيەت تۈزۈلمىسى ئىسلاھاتى توغرىسىدا بىر نەچچە مۇلاھىزە
ئائىلە ۋە ئۇرۇق-تۇغقانچىلىق ئۆرپ-ئادەتلىرى
قۇم دەريا قەبرىستانلىقىنىڭ قاايتا بايقىلىشى ۋە قېزىشنىڭ تاماملىنىشى
شىنجاڭنىڭ ئىختىساسلىقلار قوشۇنىنى تەرەققىي قىلدۇرۇشتا ساقلىنىۋاتقان مەسىلىلەر
ئەلىشىر نەۋائىي تەتقىقاتىغا نەزەر
«ئوغۇزنامە» ئېپوسىدىكى دىيالېكتىك ئامىللار توغرىسىدا ئىزدىنىش
20-ئەسىرنىڭ 80-يىللىرىدىكى ئۇيغۇر ئەدەبىي تەنقىدچىلىكىگە نەزەر
«زامانىۋى مەدەنىيەت بىلەن يېتەكلەش»تە ئەھمىيەت بېرىشكە تېگىشلىك بەزى مەسىلىلەر
ئۈچ ۋىلايەت ئىنقىلابى تەتقىقاتىدىكى نوپۇزلۇق ئەسەر «سوۋېت ئىتتىپاقى ھامىيلىقىدىكى ئىلى ۋەقەسى» ناملىق ئەسەر ئۈستىدە تەھلىل
ھەق تەلەپ داۋالىرىدىكى دەلىل-ئىسپات كۆرسىتىش مەسئۇلىيىتىنىڭ تەقسىملىنىشى توغرىسىدا
نەۋائىي ئەسەرلىرىدىكى ئاياللارنى قەدىرلەش خاھىشى توغرىسىدا
ئۇيغۇر ئون ئىككى مۇقامى تېكىستلىرىدىكى خەلق قوشاقلىرى توغرىسىدا
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى پېئىللارنىڭ ئۆملۈك دەرىجىسى توغرىسىدا قىسقىچە مۇلاھىزە
ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىدىكى سۈپەت بىلەن رەۋىشنىڭ ئوخشاشلىقى ۋە پەرقى توغرىسىدا
چوڭ تارماق تۈزۈمى ئىسلاھاتىنى پائال پۇختا ئىلگىرى سۈرەيلى
ئۇيغۇر خەلق بالىلار قوشاقلىرىدىكى بەدىئىي ئامىللار
تور ئىنسانشۇناسلىقى توغرىسىدا چۈشەنچە
سوپىزمدىكى تاۋاپ ھەققىدە قىسقىچە بايان
«كېيىنكى خەننامە»دە خاتىرلەنگەن «磐橐城»نىڭ تارىختىكى ئورنى توغرىىسدا